Narodna Republika Kina se tokom dvije protekle decenije postepeno transformisala u globalnu silu, a fokus posmatranja tih promjena se svodio na njen ekonomski uspon. Spoljnopolitičko pozicioniranje Kine u savremenim međunarodnim odnosima determinisano je, prije svega, geopolitičkom dimenzijom njenog istorijskog iskustva i dugoročnim strateškim ciljevima nezavisnim od programa pojedinačnih lidera. Kako je Kina postajala globalno prisutnija, rastao je optimizam da će evoluirati u partnersku državu evroatlantske zajednice, prihvatajući demokratske ideale i vrijednosti u skladu sa globalnim poretkom zasnovanim na pravilima. Međutim, pod vođstvom Si Đinpinga jasno se iskristalisao cilj preuzimanja globalnog političkog i ekonomskog vođstva. Tako se Kina od ekonomskog i političkog partnera Zapada transformisala u sistemskog rivala.
Aktivnosti Pekinga na unutrašnjem i međunarodnom nivou proizilaze iz doktrine i sveobuhvatnog plana prema kojem bi NR Kina do 2049. godine (100 godina od dolaska Komunističe partija na vlast) u novom tipu međunarodnih odnosa zauzela mjesto svjetske sile broj jedan.
Trenutno, Kina je druga najveća svjetska ekonomija i jedan od nosilaca globalne trgovine i investicija. Kroz međunarodni program ekonomskog razvoja Pojas i put diverzifikovala je svoje ekonomske i političke odnose i proširila kapital na 139 zemalja. Uspostavila je snažne ekonomske veze sa trgovačkim centrima širom svijeta i kreirala novi okvir pod kojim kineske kompanije mogu pristupiti i razviti nova tržišta.
Uloga Kine kao glavnog trgovinskog partnera brojnih zemalja u svijetu, posebno država u izolovanim i manje razvijenim regionima, predstavlja ključ u širenju kineskog uticaja. Kina konstantno gradi i uvećava sopstveno prisustvo na međunarodnom planu u okviru rastućeg rivalstva sa Sjedinjenim Američkim Državama. U medijskom prostoru, izgradila je imidž miroljubive zemlje koja je bila izložena poniženju od spoljnih sila. Kroz institute meke moći, poput Konfučije insituta, promoviše se slika neintervenističke Kine.
Uprkos inicijalnom zadržavanju informacija o pojavi i širenju virusa Covid-19 u cilju očuvanja slike odgovorne i benigne Kine, dešavanja u vezi sa pandemijom su narušila diplomatski i politički ugled Pekinga.
Javno mnjenje je postalo svjesno prvobitnih propusta kineskih vlasti. Trenutna geopolitička situacija u svijetu, uslovljena ruskom agresijom na Ukrajinu, dodatno je suzila prostor Kini za širenje uticaja u Evropi. Rat u Ukrajini je ujedinio zemlje Evropske unije i dodatno učvrstio veze između EU i Amerike.
U novonastaloj situaciji, Kina s jedne strane krivi Zapad za navodnu prijetnju ruskoj bezbjednosti osuđujući SAD za uvođenje sankcija. Sa druge strane, ne može da podrži separatističku agendu ruskog predsjednika Vladimira Putina za istočnu Ukrajinu, jer je u suprotnosti sa kineskom politikom jedne Kine. Stoga, Peking poziva na pregovore za rješavanje sukoba koji naziva ukrajinskom krizom. Kini ne odgovara dugoročni sukob visokog intenziteta zbog političkih, reputacionih i ekonomskih rizika koje bi takav rat donio.
Kineska neutralnost prema agresiji sa razlogom se percipira kao naklonjenost Rusiji. To potvrđuju i izjave najviših kineskih zvaničnika koji na sastancima sa ruskim kolegama najavljuju učvršćivanje veza dvije zemlje1. Međutim, Kina će nastaviti da izbjegava pružanje direktne podrške Rusiji kada je u pitanju rat u Ukrajni zbog prijetnje sankcijama Zapada. Usljed cjelokupne geopolitičke situacije, ali i budućeg razvoja međunarodnog poretka, potrebno je pažljivo sagledavanje poruka i rezultata nedavno održanog Kongresa Komunističke partije Kine.
DFC analizu Pozicioniranje Kine nakon XX Kongresa KPK možete pronaći na LINKU.