U krizama koje izazivaju pandemije, kombinacija straha i neinformisanosti čini čovjeka podložnijim da vjeruje u razne teorije.
Još od objave kineskih vlasti krajem decembra da misteriozna bolest hara Vuhanom (kasnije će ispostaviti da je riječ o SARS-Cov 2 virusu), pojavile su se razne teorije o nastanku te bolesti i njenim posljedicama po društvo.
Iako je zbog COVID-19 čitav svijet stao, kako pandemija odmiče, osim broja zaraženih tom bolešću, povećava se i broj onih koji pokušavaju da umanje obziljnost situacije.
Tako se na društvenim mrežama svakodnevno plasiraju vijesti i postovi, koje zbog lakog, lažnog rješenja koje nude kao lijek za virus, često postanu prelako viralni. Ipak, u odnosu na limunadu sa sodom bikarbonom ili bijeli luk, mnogo su opasnije objave koje spajanjem činjenica, laži ili poluistina, zbunjuju ili čak obmanjuju građane, posebno ako ih saopštavaju ljekari.
Korona nije opasnija od gripa
Upravo jedan takav video pod naslovom – Epidemija, koje nije bilo, postao hit u virtuelnim hodnicima Fejsbuka. Doktor Klaus Kunlajn, specijalista interne medicine, tvrdi da u SARS-Cov 2 virusu, ne vidi novu bolest, navodeći da kada se “testiranja ne bi radila život bi bio isti kao prije i ne bi se pokazala nikakva veća smrtnost”. Takođe, Kunlajn, smatra i da su testovi za koronu besmisleni.
“PCR (polimerična lančana reakcija) test pogrešno je programiran na pozitivne rezultate, polovina rezultata su netačni. Ovdje nema šta da se vidi”, zaključuje optimistično.
Video se na našem govornom području, titlovan sa njemačkog, pojavio na Jutjubu 27. marta na kanalu “Joshua Bobi”, gdje se uglavnom objavljuju različite teorije zavjere – “NASA je satanistička organizacija”, “Vatikan – Luciferov hram”, “Zemlja je ravna ploča” itd. Na tom kanalu video sa doktorom Kunlajnom ima više od 110 hiljada pregleda.
Taj broj čak i za regionalne, da ne govorimo o svjetskim standardima za Jutjub, ne predstavlja poseban rezultat. No, budući da kanal ima svega 157 pretplatnika sa prosječno 150 pregleda po videu, onda zbir od 110 hiljada pregleda dobija na značaju. Logično objašnjenje za taj, struci poznat kao “mushroom” efekat, je činjenica da se video preko noći proširio društvenim mrežama.
Kompletan intervju sa ljekarom iz Kila (Njemačka), takođe u titlovanoj verziji, objavljen je dva dana kasnije na Jutjub kanalu Fes TV, gdje je imao više od 680 hiljada pregleda. Kreator tog kanala, sebe naziva “balkanskim skeptikom 21. vijeka” i otvoreno priznaje da je riječ o mjestu za sve obožavaoce teorija zavjere.
Sa ta dva kanala počinje širenje pomenutih videa na Fejsbuk – koji su podijeljeni na čak više od 42 hiljade profila i 110 otvorenih grupa i stranica. Među grupama koje su stigle do najviše korisnika na toj društvenoj mreži su: Službena stranica Vedrane Rudan, GRIGORI GRABOVOI – Nova zavest na Zemlji, Grupa podrške Ivana Pernara, Ruske vesti, Glavna grupa stranke Ivana Pernara i Društvo oca Gojka.
Kunlajn i Russia today
Razgovor sa dr Kunlajnom prvobitno je emitovan u emisiji “Der Fehlende Part” (nedostajući dio), na televiziji RT Deutschland (Russia today), a na Jutjubu je objavljen 20. marta. Emisija se, kako je navedeno u opisu na zvaničnom nalogu, bavi alternativnim izvještavanjem koje preispituje ustaljena mišljenja njemačkih medija. To se u najvećoj mjeri poklapa sa uređivačkom politikom RT televizije, koja je u vlasništvu države Rusije i od 2005. godine pruža ruski pogled na globalne vijesti, što je njihov moto.
Dr Kunlajn je i u prethodnim nastupima na RT televiziji kada je u više navrata govorio da su “navodno zarazni virusi ustvari, djelići koje ljudske ćelije proizvode kao posljedice različitih faktora koje uzrokuje stres, a često I ljekovi”. Svoje tvrdnje Kunlajn razrađuje u knjizi “Manija virusa” sa glavnom tezom da medicinska industrija konstantno izmišlja epidemije, zarađujući miljarde dolara o trošku građana.
Trojica ljekara ista teza: Korona nije opasnija od gripa
I video “Koronavirus – ništa gore od epizode teškog gripa – dr Volfgang Vodarg – provera činjenica”, prethodnih dana bilježi značajnu publiku na Fejsbuku i pojedinim alternativnim sajtovima. U njemu su akteri ljekari , Volfgang Vodarg – bivši poslanik socijaldemokrata u Bundestagu,, Tom Džeferson sa danskog Instituta Kohren, kao i dr Mihael Kenč. U videu, čiju je titlovanu verziju za naše govorno područje, objavila stranica Danak u krvi u Srbiji, Vodarg tvrdi da COVID-19 nije veća opasnost od sezonskog gripa, da ne zahtjeva mjere izolacije, kao i da su ljudi bespotrebno u karantinu. Zaključuje i da je stvorena bespotrebna panika kao i da ne postoji logično medicinsko objašnjenje za sva dešavanja.
Video je na toj stranici objavljen prije pet dana, a sakupio je oko 240.000 pregleda, a podijeljen je više od 850 puta.
I Vodarg je ranije gostovao na RT televiziji, kada je tokom 2010, kao predsjedavajući Odboru za zdravstvo Savjeta Evrope, pokrenuo istragu o epidemiji svinjskog gripa. Te godine je tvrdio kako je epidemija omogućila farmaceutskim kompanijama da ostvare ogroman profit, “iako je virus H1N1 manje smrtonosan od sezonskog gripa”.
Kada je o smrtnosti riječ, ta teza je donekle tačna. Prema procjenama američkog Centra za prevenciju i kontrolu bolesti (CDC) od pandemije svinjskog gripa (virus H1N1) širom svijeta tokom prve godine pandemije (2009) preminulo je između 151,7 i 575 hiljada ljudi. Procjenjuje se da godišnje od raznih vrsta sezonskog gripa umre od 290 do 650 hiljada u svijetu. Međutim H1N1 virus ima opasniju komponentu od sezonskog gripa – više od 80 odsto preminulih imali su manje od 65 godina, dok su žrtve sezonskog gripa u 70 do 90 procenata iznad te starosne granice.
Zbog brojnih sličnih objava, a koje tim Digitalnog forenzičkog centra registruje svakodnevno, Svjetska zdravstvena organizacija saopštila je više puta da se ne borimo samo protiv epidemije, već i infodemije. Pogubni ishod svake dezinformacije ili teorije zavjere u ovom trenutku je relativizovanje problema s kojim se cijela planeta bori i time diskreditovanje relevantnih instituacija, što može imati devastirajuće posljedice.